Tại Sao Lãi Suất Tăng Lại Làm Giảm Giá Trái Phiếu và Tăng Lợi Suất?
Khi lãi suất thị trường tăng lên, giá trái phiếu chính phủ giảm và lợi suất trái phiếu tăng. Nguyên nhân nằm ở mối quan hệ ngược giữa lãi suất và giá trái phiếu: khi lãi suất mới cao hơn, các trái phiếu có lãi suất cũ (thấp hơn) sẽ kém hấp dẫn, nên giá của chúng giảm để điều chỉnh lợi suất lên mức cạnh tranh với lãi suất thị trường hiện tại.
Tại Sao Lãi Suất Tăng Thì Giá Trái Phiếu Giảm?
Trái phiếu chính phủ phát hành với một lãi suất cố định gọi là coupon rate. Khi lãi suất chung trên thị trường tăng cao hơn mức này, nhà đầu tư ít muốn giữ trái phiếu có lãi suất thấp hơn, dẫn đến việc bán trái phiếu đó, làm giảm giá thị trường của trái phiếu. Ngược lại, khi lãi suất giảm, các trái phiếu cũ với lãi suất cao trở nên hấp dẫn, khiến giá của chúng tăng lên.
Lợi Suất Trái Phiếu Là Gì?
Lợi suất trái phiếu là tỷ lệ sinh lời mà nhà đầu tư sẽ nhận được khi mua trái phiếu ở giá thị trường hiện tại và giữ nó đến đáo hạn. Lợi suất có thể được tính bằng công thức:
Khi giá trái phiếu giảm, lợi suất tăng vì cùng một mức lãi suất, nhưng giá mua vào thấp hơn, tạo ra tỷ lệ lợi nhuận cao hơn.
Ví Dụ Chi Tiết về Cách Tính
Giả sử bạn có một trái phiếu chính phủ như sau:
- Mệnh giá: 1 tỷ đồng
- Lãi suất coupon: 5% mỗi năm
- Thời hạn: 10 năm
- Ban đầu: Khi phát hành, lãi suất chung cũng là 5%, nên giá trái phiếu sẽ bằng mệnh giá là 1 tỷ đồng. Nhà đầu tư nhận lãi 5% * 1 tỷ = 50 triệu đồng mỗi năm, lợi suất hiện tại là:
- Khi lãi suất tăng lên 6%: Trái phiếu mới phát hành sẽ có mức lãi suất cao hơn là 6%, khiến trái phiếu cũ với lãi suất 5% kém hấp dẫn. Để thu hút người mua, giá của trái phiếu cũ sẽ phải giảm để lợi suất phù hợp với thị trường mới.
Giá mới của trái phiếu (giả sử còn 10 năm đáo hạn):
Với mức lợi suất yêu cầu 6%, giá của trái phiếu sẽ là:
Lúc này, lợi suất hiện tại của trái phiếu sẽ là:
Tóm Lại
Việc lãi suất thị trường tăng làm giảm giá trị của trái phiếu cũ để phù hợp với lợi suất mới cao hơn trên thị trường. Ví dụ này cho thấy rằng khi lãi suất tăng lên 6%, giá trái phiếu giảm xuống khoảng 833 triệu đồng để tương ứng với lợi suất thị trường mới. Điều này lý giải tại sao có mối quan hệ nghịch giữa giá trái phiếu và lãi suất thị trường.
